niedziela, 3 października 2010

Jak prawnicy procesowi powinni pisać?


W sprawach gospodarczych i w arbitrażu pisma procesowe są podstawową formą komunikacji pełnomocników ze składem orzekającym oraz ze stroną przeciwną. Niestety, styl większości pism pisanych przez prawników jest fatalny. Pisma procesowe są często chaotyczne, rozwlekłe i trudne do zrozumienia. Jednym z powodów takiej sytuacji jest okoliczność, iż w trakcie studiów prawniczych pisze się bardzo mało i nie przykłada się większej wagi do nauki pisania. Zupełnie inaczej jest w Stanach Zjednoczonych. Tam studenci prawa w trakcie studiów piszą dziesiątki esejów, opinii, umów itp. "Legal writing" jest jednym z przedmiotów nauczanych w szkołach prawniczych. Zachęcam do obejrzenia filmu, w którym prezes Sądu Najwyższego USA, John Roberts dzieli się swoimi uwagami na temat tego jak prawnicy powinni pisać. Porady te bez wątpienia przydadzą się nie tylko amerykańskim prawnikom.

7 komentarzy:

  1. Trafnie zwrócił Pan uwagę, na zagadnienie które w Polsce jest całkowice nieznane. Swego czasu (4 lata temu) poszukiwałem materiałów na temat pisania prawniczego - oczywiście wszystkie dostępne żródła pochodziły z kręgu angloskaskiego (gdzie legal writing stanowi istotny element warsztatu prawniczego). W ich trakcie natknęłem się na ciekawą wypowiedz eksperta, który prowadził w tym temacie szkolenia dla prawników. Kurs rozpoczynał od zadania pytania: Czy jest na sali jakiś zawodowy piszarz? Z reguły nie zgłaszał się nikt. Kolejne pytania brzmiało więc: Kim jest zawodowy pisarz? Odpwiedź: to ktoś, kto zarabia na życie pisaniem. A zatem: czy są wśród czytelników tego bloga jacyś zawodowi pisarze?

    PS Polecam krótkie opracowanie sędziego Marka P. Paintera "Legal Writing 201", pdf nadal dostępny w necie. Piotr Sawiński

    OdpowiedzUsuń
  2. Moja ulubiona książka to "Making Your Case": The Art of Persuading Judges" napisana przez Antonina Sclię i Briana Garnera.

    http://www.amazon.com/Making-Your-Case-Persuading-Judges/dp/0314184716

    Dotyczy ona nie tylko pisania, ale też innych aspektów pracy prawnika. Lektura obowiązkowa w naszej kancelarii.

    OdpowiedzUsuń
  3. "Zawodowy pisarz" - czyli ciekawą mamy profesję ;) . Moim zdaniem nie tylko podczas studiów nie było nauki pisania pism procesowych, aplikacja też tego nie uczy. Zajęć praktycznych brak, są tylko wykłady (pomijam aspekt "terminowania" aplikanta u patrona, czy pracę w kancelarii lub praktyki w sądzie - gdzie przyszli radcowie i adwokaci uczą się pisania.... uzasadnień wyroków).
    Panie Michale - dziękuję za zwrócenie uwagi na tę książkę - umieściłam ją na swojej liście lektur.

    OdpowiedzUsuń
  4. Bardzo proszę.

    W uzupełnieniu mojego wpisu jeszcze komentarz Dilberta na temat prawniczego pisania.

    http://www.dilbert.com/strips/comic/2008-08-28/

    MK

    OdpowiedzUsuń
  5. "zawodowy pisarz" to niezbyt zgrabne tłumaczenie "professional writer" (co brzmi lepiej i mieści w sobie więcej treści). Przyzna jednak Pani, Paniu Kasiu, że coś jest na rzeczy.

    Sprawa pisania prawnicznego(treść ale i wygląd pism) to temat, który powinien być przedmiotem warsztatów dla prawników. Sprawa wydaje się być oczywista, ale (z prakyki) wiem, że wdrożenie pewnych standardów w tym zakresie to ciężki i długotrwały proces.

    Każdy kij ma jednak 2 końce.

    Wdrożenie "dobrych" standardów pism procesowych (czytelna treść, uporządkowanie, przejrzystość "graficzna" etc) sprawia, że ... (a) naszym pzeciwnikom procesowym łatwiej odnieść się do jego treści (czasam choas w piśmie może pomóc), (b) braki np. w tezach dowodowych mogą wywołać poważne kosekwencje procesowe (prekluzja) , (c) "domykamy" kwestie podstawy faktycznej i prawnej żądania (a to też nie zawsze musi być korzystne). Pzdr. Piotr Sawiński

    OdpowiedzUsuń
  6. Pisać mętnie i niechlujnie jest łatwo. Rzadko to pomaga w czymkolwiek. Celem pełnomocnika jest przedstawienie sprawy w jak najlepszym świetle, więc chowanie argumentacji w ciemnościach stylu jest drogą do nikąd. "Value clarity above all other elements of style" to zasadnicza porada jaką dają Scalia i Garner.

    OdpowiedzUsuń
  7. Znalazłem bardzo ciekawy wpis na temat pisania na moim ulubionym blogu prawniczym:

    http://www.whataboutclients.com/archives/2010/11/writing_well_pr.html#more

    OdpowiedzUsuń